تأثیر قرق بر شاخص های اکولوژیکی سلامت مرتع با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم انداز (مطالعه موردی: مرتع جبالبارز جیرفت)

شاخص ­ های سطح خاک و ویژگی­های عملکردی مرتع به محققان کمک می­کنند که در مورد اثر فعالیت­های مدیریتی اعمال شده، قضاوت نمایند. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر قرق در مرتع جبالبارز (جیرفت) بر شاخص­های اکولوژیکی سلامت مرتع با استفاده از روش تحلیل عملکرد چشم­انداز بود. به­منظور مقایسه اثر قرق بر فاکتورهای خاک و پوشش گیاهی در کنار منطقه مورد مطالعه یک مرتع غیرقرق در نظر گرفته شد. برای تعیین سه ویژگی پایداری، نفوذپذیری و چرخه مواد غذایی 11 شاخص سطح خاک (3 ترانسکت 50 متری) بررسی گردید. نتایج نشان داد که در منطقه قرق هرچند میانگین طول قطعات اکولوژیک کمتر (73/0 متر) از شاهد (87/0متر) بود، ولی میانگین طول میان قطعات در منطقه شاهد 5/1 برابر منطقه قرق بود. همچنین شاخص نظام­یافتگی در قرق (1) بیش از منطقه شاهد (39/0) بود. مقایسه شاخص­های عملکردی در قطعات و بین قطعات در منطقه قرق و شاهد نشان داد که شاخص­های سلامت در قطعات اکولوژیکی میانگین مقادیر بیشتری نسبت به میان قطعات داشتند. هرچند شاخص­های پایداری (87/54)، نفوذپذیری (29) و چرخه عناصر غذایی (40/17) در قرق بیشتر از شاهد بود، ولی تفاوت معنی­داری به­لحاظ سه شاخص بین دو منطقه مشاهده نشد (05/0 p ‹ ). مدل رگرسیونی نشان داد که در قرق عوامل ناهمواری سطحی، پایداری در برابر رطوبت و طوقه گیاهان و در منطقه شاهد طوقه گیاهان، پایداری در برابر رطوبت و مقاومت خاک سطحی به تخریب، به­ترتیب بیشترین سهم را در شاخص­های سلامت مرتع داشتند. به­طور کلی نتایج مطالعه حاضر حاکی از اثربخشی عملیات قرق در منطقه مذکور در مقایسه با غیرقرق بود .